Tot hier en niet hoger

Vanmorgen hebben we hersendood vastgesteld bij een zestienjarige jongen uit Dar-es-Salaam. Hij had met zijn schoolklas de Kilimanjaro beklommen (5895 m en technisch geen moeilijke beklimming). Jonge mensen hebben nog een vrij vol brein, en hebben de neiging om te snel te stijgen. Dat noemen ze in de berggeneeskunde het ‘puppy effect’. Kinderen rennen vaak voor je uit met een energie die we vaak niet op kunnen of willen brengen. Op grote hoogte past je stofwisseling zich echter maar heel geleidelijk aan, en daarom wordt aanbevolen een berg als Kilimanjaro rustig en beheerst te beklimmen.

De Kilimanjaro vorige week. Foto Michel & Flore Willemsen
De Kilimanjaro vorige week. Foto Michel & Flore Willemsen

Volwassenen kun je zoiets beter uitleggen dan kinderen. Iemand met een goed werkend brein dat niet lijdt onder de lage zuurstofspanning op grote hoogte, begrijpt dat ook. Maar als je een puber bent die al een oordeels- en kritiekstoornis heeft omdat je te snel omhoog ging met je jonge volle hersenpan, dan luister je niet meer naar adviezen. En zo ging deze jongen met nog een paar anderen uit zijn klas van het pad af in plaats van achter de gids aan, en viel met zijn waarschijnlijk al gezwollen brein op een rots. De details krijg je niet. Drie dagen geleden overleed er nog een Australische klimmer op onze IC, met kritiek longoedeem en een uren durende reis vanaf de bewoonde wereld tot aan het ziekenhuis. En geen helikopter-reddingsdienst of goed uitgeruste ambulances die je oplappen en afvoeren. Mijn collega rekende uit dat er 1-2 mensen per maand overlijden tijdens of na een beklimming van de Kilimanjaro. Hij houdt al jaren de gevallen bij die hier binnenkomen- en dat is om maar passende terminologie te gebruiken het topje van de ijsberg, want onderweg kan er nog veel gebeuren. En natuurlijk gaat het allemaal meestal goed, maar met de vele duizenden klimmers per jaar kun je uitrekenen dat we naast hoogteziekte heel wat onverwachte pathologie naar beneden zien komen- tot aan de normale blindedarmontsteking, nieuw ontstane suikerziekte of galsteenkoliek aan toe, die zich anders ook voorgedaan had. En sterfgevallen.

Een brancard op 1 wiel: haalbaar ziekenvervoer
Een brancard op 1 wiel: haalbaar ziekenvervoer

Van de school van onze kinderen mogen leerlingen onder de 16 niet boven de 4000m klimmen. Dit bindend advies hebben wij als dokters van KCMC in overleg met experts in Mountain Medicine vorig jaar uitgebracht, en het is aangenomen als regel. Van oudsher gaan er schoolexpedities naar de top van de berg. Officieel mag dat in Tanzania al vanaf 12 jaar, hetgeen gewoon meer klimmers betekent (en geld: zaken zijn zaken) maar zie bovenstaande tragedie voor het risico. Vandaag maar weer eens bevestigd.

2 thoughts on “Tot hier en niet hoger”

  1. De Kilimanjaro wordt zo onderschat! Het is bijna eng hoeveel mensen met longoedeem en verminderd oordeelsvermogen ik voorbij heb horen wandelen (toen ik zelf de berg beklom), die weigerden om terug te keren. Een meisje sprintte tegen advies van haar gids in omhoog naar boven. Toen de gids haar te pakken kreeg, begon ze hectisch over de grond te kruipen om alsnog omhoog te komen. “I want to climb!” schreeuwde ze. Later kon ze zich niks van van deze episode herinneren; compleet ‘blanco’. Maar ik heb het wel gehaald, zei ze trots. Een andere man kwam beduusd de berg afgelopen en begon ons spontaan te vertellen dat hij in een soort shock verkeerde. Want, zo legde hij uit, hij was zijn bewustzijn verloren op Stella Point (nog 1000 meter van de top Uhuru) en toen hebben de gidsen hem nog 1000 meter omhoog getild/gedragen, waar hij ineens zijn bewustzijn terug kreeg op de top. Volgens mij was ik bijna overleden, zei hij, maar ik heb het wel gehaald. Jij benoemde dat 1 a 2 mensen overlijden per maand, ik schat zo in dat 1000 a 2000 mensen NET NIET overlijden per maand…

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *